Osoby z ciężką atopią mogą starać się zarówno o stopień niepełnosprawności, jak i o rentę - socjalną lub zdrowotną. W Polsce, w przypadku chorób alergicznych najczęściej wydaje się renty osobom chorującym na astmę oskrzelową o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu. Brane są pod uwagę także tzw. schorzenia towarzyszące wpływające na ogólny stan zdrowia. W przeciwieństwie do państw zachodnich, w praktyce, znacznie rzadziej wydawane są renty osobom dotkniętym silnym AZS, jeżeli nie jest związane ze współwystępowaniem astmy. Tym niemniej nie zamyka to drogi do ubiegania się o odpowiednie orzeczenia i świadczenia poprzez wnoszenie wniosków i ew. odwołań. Każdorazowo podstawą do ustalenia stopnia niepełnosprawności lub renty jest pełna dokumentacja choroby, im pełniejsza, tym większa podstawa do jej wydania.
Procedura starania się o: a) orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, b) rentę:
- WAŻNE: wydawaniem orzeczeń - a) o niepełnosprawności oraz b) o niezdolności do pracy (uprawniającego do renty) zajmują się dwie odrębne i niezależne od siebie instytucje, tj. w pierwszym wypadku (a)) (stopień niepełnosprawności) - Powiatowe / ew. Miejskie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON/MZON) podlegające władzom właściwego starostwa powiatowego lub miasta na prawach powiatu, natomiast w drugim wypadku (b)) (niezdolność do pracy / renta) - oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Ustalony stopień niepełnosprawności służy głównie celom odpowiedniego, dla stopnia i rodzaju niepełnosprawności, zatrudnienia (lub ew. uzyskania innych świadczeń socjalnych takich jak zasiłek pielęgnacyjny), natomiast ustalona niezdolność do pracy - celom uzyskania świadczeń rentowych. Aby ubiegać się o orzeczenie niezdolności do pracy i rentę w ZUS - NIE POTRZEBA, w sposób konieczny dla jej uzyskania, ubiegać się wcześniej o stopień niepełnosprawności, choć istnieje taka ew. możliwość - uprzedniego bądź równoległego, tj. w tym samym czasie, występowania do obu tych instytucji / organów (a więc do PZON/MZON i do ZUS).
a) Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności:
- Należy zebrać całą dokumentację choroby (wyniki badań, testów alergicznych, spirometrycznych, karty szpitalne, karty pacjenta od lekarzy z przychodni, klinik, szpitali gdzie się leczyliśmy/leczymy, zaświadczenie lekarskie dla potrzeb orzeczniczych Powiatowego, ew. Miejskiego Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności); bardzo przydatne są opinie lekarzy o przebiegu choroby i rokowaniach na przyszłość. Najlepiej zamówić kopie dokumentacji w placówkach ochrony zdrowia, gdzie jest prowadzona, z potwierdzeniem zgodności z oryginałem.
- Należy udać się do właściwego dla miejsca zamieszkania Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ew. Miejskiego, gdy jest to miasto na prawach powiatu), gdzie na odpowiednim druku składa się podanie (wniosek) o orzeczenie / ustalenie stopnia niepełnosprawności. Do podania należy dołączyć kopię zgromadzonej dokumentacji o przebiegu choroby, można ewentualnie uzupełnić ją później, przed wyznaczonym posiedzeniem komisji orzeczniczej lub w jego trakcie. Po okresie maksymalnie do dwóch miesięcy (wg uregulowań Kodeksu Postępowania Administracyjnego) otrzymuje się wezwanie na komisję orzeczniczą (złożoną z lekarza i psychologa lub pracownika socjalnego, oba badania odbywają się zwykle tego samego dnia), przy czym termin posiedzenia komisji orzeczniczej nie może być późniejszy niż 2 miesiące od dnia złożenia podania o orzeczenie stopnia niepełnosprawności (jeżeli jest późniejszy, jest to naruszenie przepisów KPA i podstawa do złożenia zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie). Po posiedzeniu komisji orzeczniczej Powiatowego Zespołu, do 2-óch tygodni dostaje się orzeczenie o ustalonym stopniu niepełnosprawności (lub ewentualnie o odmowie ustalenia takowego stopnia).
- Zarówno od orzeczenia o ustalonym stopniu niepełnosprawności, np. gdy strona postępowania uważa, że ustalono jej niedakwatny stopień niepełnosprawności lub ustalono go na zbyt krótki okres ważności, jak i od orzeczenia o odmowie ustalenia stopnia niepełnosprawności można odwołać się do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, za pośrednictwem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, w terminie do 2-óch tygodni od odebrania przedmiotowego orzeczenia (w przypadku ew. postępowania odwoławczego Wojewódzki Zespół obowiązuje termin miesięczny od dnia złożenia odwołania na rozpatrzenie i załatwienie sprawy poprzez wydanie nowego orzeczenia).
- Później - w przypadku ew. nieprzychylenia się do odwołania przez Zespół Wojewódzki - przysługuje także ew. odwołanie / skarga do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli niepełnosprawność jest II lub I stopnia (stopień umiarkowany lub znaczny) jest to dodatkową wskazówką dla osoby zainteresowanej, aby ubiegać się o rentę, choć można ubiegać się o nią także bez posiadania orzeczenia o ustalonym stopniu niepełnosprawności lub przy stopniu III-im (lekkim), gdyż organy PZON/MZON i ZUS orzekają niezależnie od siebie.
b) Niezdolność do pracy / renta:
- Należy złożyć we właściwym dla miejsca zamieszkania oddziale ZUS podanie (wniosek) o rentę socjalną/zdrowotną + zasiłek chorobowy + dodatek pielęgnacyjny (ważne, aby wyróżnić oddzielnie wszystkie 2 lub 3 świadczenia, o które mamy prawo sie starać), dołączając do niego kopie pełnej dokumentacji medycznej, opinii i zaświadczeń lekarskich oraz - ewentualnie - orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, jeśli takowe posiadamy (dołączenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności NIE JEST wymagane). Po okresie 1-2 miesięcy (maksymalnie do dwóch miesięcy wg uregulowań KPA) dostaje się wezwanie na komisję lekarską, której posiedzenie także powinno odbyć się najpóźniej do dwóch miesięcy od dnia złożenia podania. Wówczas lekarz-orzecznik ZUS orzeka (lub nie) niezdolność do pracy (całkowitą bądź częściową), a następnie rentę (po spełnieniu innych wymagań przewidzianych prawnie uprawniających do renty, takich jak - określony wiek strony ubiegającej się o orzeczenie niezdolności do pracy oraz określony wiek, w którym po raz pierwszy wystąpiło schorzenie, zwłaszcza jeżeli miałaby to być renta socjalna, określony dotychczasowy staż pracy w przypadku renty zdrowotnej etc.) i jej wysokość odpowiadającą wydanemu orzeczeniu.
- Od decyzji ZUS można się odwoływać do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Zasiłek pielęgnacyjny bez orzeczenia o niepełnosprawności
Możliwe jest również otrzymanie zasiłku pielęgnacyjnego bez orzeczenia o niepełnosprawności. W tym celu należy udać się do Ośrodka Miejskiej Pomocy Społecznej lub Urzędu ds. Orzekania o Niepełnosprawności i tam pobrać druk o przyznanie zasiłku. Po miesiącu od złożenia wypełnionego druku wraz z kserokopią kart chorobowych dostajemy wezwanie na komisję. Najczęściej badanie wykonuje pracownik socjalny i lekarz orzecznik. Do miesiąca uzyskujemy orzeczenie.
Informacje na temat zasiłku pielęgnacyjnego oraz wzór wniosku o zasiłek pielęgnacyjny znajdują się na stronie ZUS: http://www.zus.pl/swiadcze/zas006.htm