Zespół Cushinga - Nadczynność glikokortykosteroidowa (hiperkortyzolemia)
Zespół Cushinga jest to zespół objawów chorobowych spowodowanych nadczynnością glikokortykosteroidową nadnerczy.
Najczęstszą przyczyną tego zespołu jest egzogenna podaż glikokortykosteroidów z różnych przyczyn. Dlatego w razie stwierdzenia charakterystycznych objawów, należy zawsze wykluczyć jego postać jatrogenną.
A. Przyczyny egzogenne(najczęstsze):
- Długotrwałe leczenie glikokortykosteroidami.
- Długotrwałe leczenie analogami ACTH (Hormon adrenokortykotropowy).
B. Nadmierne endogenne wytwarzanie glikokortykosteroidów:
- Wtórny przerost kory nadnerczy
- Pierwotny mikroguzkowy przerost (<1%), gruczolak (10%) lub rak nadnerczy (15% przyczyn endogennych).
Głównym objawem podmiotowym choroby jest osłabienie, które odczuwa chory. Zostaje upośledzona czynność wszystkich tkanek i narządów. Katabolizm białek powoduje zanik mięśni, kości i skóry. Wszystkie te tkanki nie są w stanie podołać zwykłym obciążeniom ustroju. Pojawia się znaczne osłabienie siły mięśniowej, osteoporoza, rozstępy skórne, kruchość naczyń, utrudnione gojenie ran. Osłabiona jest zdolność obronna organizmu, a działanie antagonistyczne do insuliny powoduje nietolerancję glukozy. U większości chorych zwiększa się masa ciała, może jednak wystąpić jej zmniejszenie. Kierunek zmian masy ciała zależy od ilości spożywanego pokarmu. Połączenie dobrego apetytu z hiperkortyzolemią powoduje otyłość trzewną z charakterystycznym gromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, w okolicy nadłopatkowej (charakterystyczny garb tłuszczowy) i wokół szyi ( “byczy kark” ).
Częstość występowania najbardziej charakterystycznych zmian:
- Zwiększenie masy ciała: 94%
- Osłabienie, uczucie zmęczenia: 87%
- Nadciśnienie: 82%
- Hirsutyzm (nadmierne owłosienie): 80% kobiet
- Zaburzenia miesiączkowania: 77% kobiet
- Rozstępy skórne: 67%
- Zmiany osobowości: 66%
- Wylewy krwawe i wybroczyny: 65%
- Obrzęki: 62%
- Wielomocz, częstomocz: 23%
Piśmiennictwo: INTERNA pod redakcją prof. dr. hab. med Włodzimierza Januszewicza i prof. dr. hab. med. Franciszka Kokota