Tkanka glejowa, to specjalna tkanka, która powstała z trzeciego listka zarodkowego - mezodermy, i zbudowana jest z nienerwowych komórek gwiaździstych, otaczających wypustkę długą - akson, wewnątrz centralnego (ośrodkowego) układu nerwowego. Jej funkcją jest przede wszystkim ochrona tkanki nerwowej i zaopatrywanie jej w substancje odżywcze (np. cukier - glukozę).
Podstawowym elementem składowym układu nerwowego jest neuron, czyli komórka nerwowa. W neuronie wyróżnia się ciało komórki i dwa rodzaje wypustek:
- wypustkę długą - akson
- i liczne wypustki krótkie - dendryty.
Liczbę neuronów szacuje się na około 30 miliardów. Ze względu na pełnione funkcje w układzie nerwowym wyróżnia się neurony czuciowe, ruchowe i pośrednie.
Neuron, komórka nerwowa, neurocyt, razem ze swoimi wypustkami - dendrytami, których jest zazwyczaj więcej niż jeden i zawsze jednym neurytem (aksonem), przystosowana jest do przewodzenia i przetwarzania, a także wytwarzania bodźców nerwowych. Charakteryzuje się tym, że przewodzi bodźce zawsze w jednym kierunku od dendrytów do ciała komórki (perikarionu) i z komórki dalej przez neuryt (wypustkę osiową).
Komórki nerwowe można podzielić ze względu na:
a) kształt ich perikarionu oraz obszaru utworzonego przez wypustki (dendryty i neuryt) na: neurony ziarniste, gwiaździste, piramidowe i gruszkowate.
b) liczbę wypustek i wyróżniamy tu neurony: wielobiegunowe (najczęściej występujące), dwubiegunowe (np.: w siatkówce, błonie węchowej), pseudojednobiegunowe (komórki zwojowe) i jednobiegunowe (bardzo rzadko występujące u kręgowców).
Wypustki nerwowe są odizolowane od otoczenia osłonkami nerwowymi. Natomiast cały neuron (perikarion jak i jego wypustki) jest pokryty wypustkami astrocytów (komórek glejowych), które biorą udział w jego procesach metabolicznych i regeneracyjnych.
Nerwy, czyli pęczki włókien (aksonów) nerwowych na obwodzie z osłonką rdzenną (mielinową), otoczonych osłonką łącznotkankową (głównie włóknami kolagenowymi), zwaną nanerwiem, od której odchodzą przegrody zwane onerwiem, rozdzielające włóknka nerwowe i prowadzące naczynia krwionośne.
W obrębie każdego nerwu znajdują się takie włókna, które biegną dośrodkowo (z obwodu do ośrodkowego układu nerwowego) i takie, które biegną odśrodkowo (ku obwodowemu układowi nerwowemu lub autonomicznemu układowi nerwowemu).
Pod względem anatomicznym nerwy dzielimy na
- nerwy czaszkowe - wychodzące z mózgu (12 par) i
- rdzeniowe, czyli obwodowe (31 par).
Ze względu na funkcję wyróżniamy nerwy:
- czuciowe (sensoryczne, biegną od receptorów czuciowych i narządów zmysłów), zwane włóknami aferentnymi czyli doprowadzającymi,
- ruchowe (motoryczne, mające połączenie z mięśniami szkieletowymi, płytka nerwowo -motoryczna),
- eferentne, odprowadzające,
- autonomiczne (sympatyczne i parasympatyczne).